جمعه ؛ 10 فروردين 1403
23 دی 1398 - 15:50

شبکه ملی اطلاعات؛ واجب فراموش شده

"متأسّفانه در این زمینه کوتاهی شده، کاری که باید انجام بگیرد، انجام نگرفته؛ این [طور]نمی‌شود. اینکه ما به‌عنوان اینکه نباید جلوی فضای مجازی را گرفت، در این زمینه‌ها کوتاهی کنیم، این مسئله‌ای را حل نمی‌کند و منطق درستی هم نیست."
نویسنده :
اکبر کریمی
کد خبر : 4875

پایگاه رهنما:

در اواخر سال ۱۳۸۴ بحث شبکه ملی اینترنت در کشور مطرح و مهمترین دلیل پیاده سازی این شبکه درآن سال، کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت اعلام شد. در اسفند همان سال هیأت دولت مقرر کرد این شبکه طی ۳ سال به بهره برداری برسد. در سال‌های ۸۵ و ۸۶ نیز تأکید بر همین موضوع ادامه داشت و این بار برنامه‌های عملیاتی راه اندازی و بهره برداری اینترنت ملی در سال‌های ۸۶ تا ۸۸ در هیأت وزیران تصویب شد. با توجه به الزامات سند چشم انداز بیست ساله در سال ۱۳۸۹ موضوع شبکه ملی اینترنت با نام جدید شبکه ملی اطلاعات به صورت جدی‌تر مطرح شد، به طوری که کلیات موضوع در ماده ۴۶ برنامه پنجم توسعه مطرح شد. اما اکنون با گذشت ۱۴ سال از طرح این موضوع وزیر ارتباطات می‌گوید: معنا ندارد اینترنت، ملی شود ... اینترنت برای جامعه در حال رشد مثل اکسیژن می‌ماند و قطع کردن اینترنت به معنای قطع کردن اکسیژن جامعه است؛ اینترنت ملی یک دروغ بزرگ است، اما آن‌چنان این دروغ را جا انداخته‌اند که اصلاح آن نیازمند زمان است.
این حرف‌ها از زبان دکتر جهرمی در حالی مطرح می‌شود که چندی پیش بررسی گزارش وزارتخانه اش مبنی بر پیشرفت ۸۰ درصدی پروژه شبکه ملی اطلاعات، در جلسه شورای عالی فضای مجازی تأیید نشد.
همان ایام خبرگزاری مهر گفتگو با محمدحسن انتظاری، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی و دبیر سابق این شورا، به نتایج بررسی این گزارش پرداخت.
در این گفتگو دکتر انتظاری اهمیت شبکه ملی اطلاعات را با عنوان "ابر پروژه" اعلام می‌کند و می‌گوید؛ شورای عالی فضای مجازی هم این پروژه را تعریف کرده و هم الزامات آن را به طور کامل تبیین و تصویب کرده است، ولی وزارت ارتباطات بدون توجه به خواست شورا، بر اساس تعاریف خود از شبکه ملی اطلاعات چنین گزارشی را تهیه کرده است.
وی اضافه می‌کند: این گزارش در یک کمیته کارشناسی سطح بالا، مرکب از برخی اعضای حقیقی شورای عالی فضای مجازی و مدیران مرکز ملی و دبیر شورای عالی فضای مجازی، بررسی شد و به هیچ عنوان این میزان پیشرفت ۸۰ درصدی تأیید نشد. (بیشتر بدانید)
هرچند تا کنون خبر‌های گاه و بیگاهی مبنی بر تعلل دولت و بخصوص وزارت ارتباطات در اجرای این پروژه ملی مطرح می‌شد، اما حوادث اخیر و قطعی مقطعی اینترنت در کشور موجبات طرح جدی این موضوع و اهمیت بیش از پیش راه اندازی شبکه ملی اطلاعات را در بین افکار عمومی مطرح کرده است. با این حال، به نظر می‌رسد در وضعیت جدید نیز وزارت ارتباطات به جای پاسخگویی کم کاری‌های سال‌های اخیرش در اجرای این پروژه، شیوه فرار رو به جلو را برگزیده است؛ به همین دلیل، دکتر جهرمی بدون اشاره به این کم کاری‌های و بدون اشاره به منافع سرشاری که می‌توانست با راه اندازی صحیح شبکه ملی اطلاعات اتفاق بیفتد و موجبات گلایه مندی جامعه از قطعی اینترنت جهانی فراهم نشود و یا شاهد متضرر شدن چند هزار میلیاردی کشور در حوزه اقتصاد مجازی نباشیم، در سخنان پوپولیستی و عوامانه دعوی حمایت از اینترنت جهانی سر می‌دهد.

تأکید مقام اول کشور بر اجرای شبکه ملی اطلاعات:
اهمیت این پروژه ملی و بر زمین ماندن آن با وجود جلسات مختلف در سطح کارشناسان و حتی سران قوا موجب شد تا برای برنامه ریزی و اجرای موثر آن در کشور، رهبر معظم انقلاب دستور تشکیل شورای عالی فضای مجازی را در اسفند ماه ۱۳۹۰ صادر کنند. در دستور معظم له چنین آمده است که؛ " گسترش فزاینده فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی بویژه شبکه جهانی اینترنت و آثار چشمگیر آن در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، و لزوم سرمایه گذاری وسیع و هدفمند در جهت بهره گیری حداکثری از فرصت‌های ناشی از آن در جهت پیشرفت همه جانبه کشور و ارائه خدمات گسترده و مفید به اقشار گوناگون مردم و همچنین ضرورت برنامه ریزی و هماهنگی مستمر به منظور صیانت از آسیب‌های ناشی از آن " تشکیل چنین شورایی ضرورت دارد.
مطابق تعریف شورای عالی فضای مجازی از شبکه ملی اطلاعات، زیرساخت فضای مجازی کشور باید شبکه ملی اطلاعات باشد که دارای دو زیرساخت ارتباطی و اطلاعاتی است. زیرساخت اطلاعاتی برای خدمات پایه کاربردی مورد نیاز شبکه تعریف شده که بر مبنای آن بتوان مرکز داده‌ها را سامان داد، شبکه‌های اجتماعی بومی را فعال کرد و خدمات پایه کاربردی مثل خدمات ابری، موتورجستجوی بومی، پیام رسان‌های اجتماعی و شبکه‌های توزیع محتوا بر مبنای آن در داخل شبکه ملی ارائه شوند که تاکنون چنین بستری فراهم نشده است.
اتفاقاً یکی از مشکلاتی که در اجرای فیلترینگ تلگرام پیش آمد و پیام رسان‌های داخلی در رقابت با پیام رسان‌های خارجی با آن روبرو شدند، نبود این زیرساخت‌های اطلاعاتی در کشور بود، نه در برنامه نویسی، نرم افزار آن‌ها و یا موارد دیگر. برای این کار، زیرساخت اطلاعاتی داخلی که باید در شبکه ملی اطلاعات ایجاد می‌شد، فراهم نشده بود و به همین دلیل این خدمات دهندگان نتوانستند و نمی‌توانند سرویس کاملی ارائه دهند.
اختلاف بعدی شورای فضای مجازی با وزارت دکتر جهرمی در بحث اجرای شبکه ملی اطلاعات به مساله ترافیک ارتباطی کشور مربوط می‌شود که ارزیابی این شاخص نشان می‌دهد شبکه ملی اطلاعات پیشرفت قابل توجهی داشته است و متأسفانه هم اکنون ۸۰ درصد ترافیک ارتباطات کشور به سمت خارج می‌رود.
۲۲ خرداد ماه ۹۶ رهبر معظم انقلاب خطاب به مسئولان دولتی از عدم راه اندازی شبکه ملی اطلاعات گلایه کرده و مجدداً در بیان دلایل اجرای آن تأکید کردند:" یکی دیگر از چیز‌هایی که در مدیریّت کشور - که بتوانید کشور را اداره کنید- تأثیر دارد، مسئله فضای مجازی است؛ فضای مجازی خیلی مهم است. در مسئله فضای مجازی، آنچه از همه مهم‌تر است، مسئله شبکه ملّی اطّلاعات است. متأسّفانه در این زمینه کوتاهی شده، کاری که باید انجام بگیرد، انجام نگرفته؛ این [طور]نمی‌شود. اینکه ما به‌عنوان اینکه نباید جلوی فضای مجازی را گرفت، در این زمینه‌ها کوتاهی کنیم، این مسئله‌ای را حل نمی‌کند و منطق درستی هم نیست. خب امروز فضای مجازی مخصوص ما که نیست، همه دنیا امروز درگیرند با فضای مجازی؛ کشور‌هایی که شبکه ملّی اطّلاعات درست کرده‌اند و [فضای مجازی را]کنترل کرده‌اند به نفع خودشان و به نفع ارزش‌های مورد نظر خودشان، یکی دو تا نیستند. بهترینِ کشورها، قوی‌ترینِ کشورها، در این زمینه‌ها خطّ قرمز دارند؛ راه نمی‌دهند؛ خیلی از بخش‌های فضای مجازی اعزام‌شده از سوی آمریکا و دستگاه‌های پشت‌سر و پشت‌صحنه این قضیّه را راه نمی‌دهند؛ کنترل می‌کنند. ما هم باید کنترل کنیم؛ این کنترل کردن معنایش این نیست که ما ملّت را از فضای مجازی محروم کنیم؛ نه، معنایش این نیست. امروز بهمنی از گزاره‌های درست و نادرست دارد روی سر مراجعین اینترنت ما فرود می‌آید؛ اطّلاعات غلط، اطّلاعات نادرست، اطّلاعات مضر، شِبه اطّلاعات - بعضی چیز‌ها اطّلاعات واقعی نیست، اطّلاع‌نمایی است- خب این‌ها دارد مثل یک بهمنی فرود می‌آید؛ ما چرا باید اجازه بدهیم این اتّفاق بیفتد؟ ما چرا باید اجازه بدهیم آن چیز‌هایی که برخلاف ارزش‌های ما است، برخلاف آن اصول مسلّمه ما است، برخلاف همان اجزا و عناصر اصلی هویّت ملّی ما است، به‌وسیله کسانی که بدخواه ما هستند، در داخل کشور توسعه پیدا کند؟ نه. کاری کنید که از منافع و سود‌ها و بهره‌های فضای مجازی همه بتوانند استفاده کنند، سرعت اینترنت را افزایش هم بدهید - این کار‌هایی که باید انجام بگیرد، انجام بگیرد-، امّا در آن چیز‌هایی که به ضرر کشور شما، به ضرر جوان شما و به ضرر افکار عمومی شما نیست؛ این چیز خیلی مهمّی است؛ این کار باید انجام بگیرد. بنابراین، مسئله شبکه ملّی اطّلاعات هم خیلی مهم است. "

نگاه دولت ها به شبکه ملی اطلاعات
شبکه ملی اطلاعات که از آن با نام‌های دیگری مثل؛ اینترنت ملی، اینترانت ملی ایران و شبکه ملی اینترنت نیز یاد می‌شود، پروژه‌ای برای توسعه شبکه زیرساخت امن و پایدار ملی در ایران است. پروژه‌ای که شورای عالی فضای مجازی برای آن سندی تحت عنوان «ضرورت تبیین الزامات شبکه ملی اطلاعات» در سوم دی ماه سال ۹۲ به تصویب رسانده و در آن وظایفی بر عهده وزارت ارتباطات به عنوان مجری شبکه ملی اطلاعات گذاشته شده است.
شبکه ملی متشکل از زیرساخت‌های ارتباطی، مراکز داده‌ی توسعه یافته داخلی دولتی و غیردولتی و همچنین زیرساخت‌های نرم‌افزاری است که در سراسر کشور گسترده شده است. این شبکه ظرفیت لازم برای نگهداری و تبادل امن اطلاعات داخلی درکشور به منظور توسعه خدمات الکترونیکی و دسترسی به اینترنت از طریق بستر ارتباطی باند پهن سراسری برای کاربران خانگی، کسب‌وکار‌ها و دستگاه‌های اجرایی را فراهم می‌کند و به این ترتیب استقلال کشور از شبکه جهانی، توأم با دسترسی مدیریت شده به آن را به وجود می‌آورد.
 

رئیس مرکز ملی فضای مجازی با اذعان به این نکته که: شبکه ملی اطلاعات فقط در کشور ما نیست بلکه در ۲۸ کشور مانند این شبکه وجود دارد، از تلاش اروپایی‌ها برای راه اندازی اینترنت اروپایی سخن می‌گوید و می‌افزاید: کسانی که شبهه قطع اینترنت خارجی را مطرح می‌کنند می‌خواهند موفقیت ما در شبکه ملی اطلاعات را پنهان کنند؛ بنابراین شبکه ملی اطلاعات امروزه یک واجب فراموش شده است که تلاش می‌شود در لابه لای شعار‌هایی عوام فریبانه و ایجاد دغدغه مندی‌های کاذب در جامعه گم شود، اما اگر فرض شود امریکا که از هیچ تلاشی برای آسیب رساندن به جمهوری اسلامی ایران فروگذار نیست، بخواهد زمانی دریچه اینترنت به اصطلاح جهانی را که خود مدیریت آن را بر عهده دارد بر روی ایران ببندد و عملاً ایران را همچون سایر تحریم ها، در این موضوع نیز تحریم کند، آن زمان اگر اینترنت داخلی و بومی وجود نداشته باشد، کدامین یک از خدمات دولتی، بانکی، خصوصی و تمامی خدمات عمومی اعم از پیام رسان ها، حمل و نقل شهری، فعالیت‌های اقتصاد محور در فضای مجازی و ... قابل اجرا خواهد بود؟ حال آیا با چنین نگاه مدیریتی که معتقد است ما نیاز به اینترنت بومی نداریم، نباید نگران مدیریت آینده کشور بود؟
منبع: بصیرت

ارسال نظرات